Stefan Pakuła "Maryla" (1922-1944)

Stefan Pakuła „Maryla” (pseudonim od imienia swojej narzeczonej), syn Wacława i Stefani z domu Siwek urodził się 1 sierpnia 1922 r. w Warszawie. Mieszkał na Starym Mieście przy ul. Krzywe Koło 10 m. 3. Miał starszego brata Mieczysława (nawigator?) i młodszą siostrę Jadwigę. Uczeń gimnazjum im. św. Stanisława Kostki i liceum im. Jana Zamojskiego. Zdał maturę w 1939 r. Był zamiłowanym harcerzem, instruktorem harcerskim w 6 Warszawskiej Drużynie Harcerzy im. Henryka Dąbrowskiego. Uczestniczył w licznych obozach harcerskich. Letnich nad Jeziorem Partencińskim koło Brodnicy w 1935 r. , koło Jasła nad Wisłoką w 1936 r. oraz w 1937 r. i 1938 r. nad jeziorem w sąsiedztwie miasteczka Ignalino w okolicach Wilna (większość uczestników tego obozu w 1940 r. znalazła się w Szarych Szeregach). Brał też udział w obozach zimowych w Dolinie Kościeliskiej (w 1937 r. i 1938 r.). We wrześniu 1939 r. brał ochotniczy udział w walkach 36 pułku piechoty Legii Akademickiej w obronie Warszawy.

 W konspiracji członek Grup Szturmowych Szarych Szeregów z hufca „Centrum” (CR 200). Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola” założoną przez Kedyw KG AK. Od 1 sierpnia 1943 r. żołnierz 3 kompanii wydzielonej z batalionu „Zośka” o kryptonimie „Agat”. Pełnił tu funkcję dowódcy 1 drużyny w 3 plutonie „Ryś”. Od stycznia 1944 r. w oddziale „Pegaz”, następnie od maja w batalionie „Parasol” (tu zastępca dowódcy 3 kompanii w stopniu kaprala podchorążego).
Brał udział m.in.:
1. w akcji uwolnienia więźniów przewożonych transportem kolejowym z Warszawy do KL Auschwitz na stacji kolejowej w Celestynowie 20 maja 1943 r. z żołnierzami OS „Jerzy” pod dowództwem Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”.

2. w nieudanych akcjach likwidacyjnej Antona Hergla komisarza drukarń w dystrykcie warszawskim. Pierwszej przeprowadzonej na ul. Marszałkowskiej 3 grudnia i drugiej przeprowadzonej na ul. Leszno 10 grudnia 1943 r. (zostali ranni Anton Hergel oraz Heinz Strożek szef prasy w Generalnym Gubernatorstwie). W obu akcjach dowódcą oddziału z 3 plutonu oddziału „Agat” i wykonawcą był Stefan Pakuła ps. „Maryla” (posiadał sten i parabellum).
3. w akcji likwidacyjnej współpracownika Antona Hergla Władysława Myrcha, przy ulicy Pańskiej 77. 15 grudnia 1943 r. zadanie wykonał 3 pluton oddziału „Agat”. Stefan Pakuła „Maryla” był pierwszym ubezpieczeniem na klatce schodowej (posiadał parabellum i granat);
4. w akcji odbicia i przywiezienia ze Szpitala Przemienienia Pańskiego dwóch rannych żołnierzy kompanii „Pegaz” biorących udział w akcji na Kutscherę Bronisława Pietraszewicza „Lota” i Mariana Sengera „Cichego” przeprowadzonej 1 lutego 1944 r. Stefan Pakuła „Maryla” był dowódcą II ubezpieczenia.
5. w odbiciu ze szpitala Jana Bożego rannego żołnierza 3 plutonu kompanii „Pegaz” Benedykta Sylwestrowicza „Asa” w nocy z 29 na 30 kwietnia 1944 r. Dowódcą akcji był Stefan Pakuła „Maryla” (posiadał peem, parabellum, 2 granaty).

Stefan Pakuła "Maryla" i Zbigniew Klotz „Johny”
na ul. Górskiego

1 sierpnia 1944 r. nie dotarł na koncentrację swojego oddziału. Prawdopodobnie próbując dostać się ze Starego Miasta na miejsce koncentracji utknął w okolicach ul. Świętokrzyskiej i tu dołączył z kilkoma żołnierzami „Parasola” do innego oddziału działającego w Śródmieściu. Walczył w rejonie placu Napoleona, ul. Górskiego i Brackiej. Poległ 4 siepnia 1944 r. w obronie barykady przy ul. Brackiej u wylotu do Al. Jerozolimskich (brama ul. Bracka 20). 

Mógł być żołnierzem IX zgrupowania batalionu „Kiliński” (3 kompanii?) lub też 3 kompanii por. Jana Piotrowskiego „Lewara” VIII Zgrupowania "Krybar", która faktycznie walczyła poza zgrupowaniem w Śródmieściu Północnym. Za tym ostatnim być może przemawia wspólna fotografia z żołnierzem Zgrupowania "Krybar" Zbigniewem Klotzem "Johny" (błędnie podawany "Dżon").

Pakuła był odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Wojskowe Powązki - kwatera A24-7-2