ORP Bałtyk - 1939 r.

"D'Entreasteaux" - francuski krążownik pancernopokładowy został wybudowany w 1896 r. Od 1927 r. pod nazwą ORP Bałtyk służył w polskiej marynarce wojennej jako hulk mieszkalny i szkolny, mieszczący Centrum Wyszkolenia Specjalistów Floty. We wrześniu 1939 r., po kapitulacji Gdyni, wpadł w niemieckie ręce.

Posterunek niemiecki przy pomoście prowadzącym do ORP Bałtyk

Józef Szewczykowski, obrońca Oksywia, po wzięciu do niewoli został skierowany do prac porządkowych. We wspomnieniach opublikowanych w miesięczniku "Morze" nr 1 z 1987 r. opisuje jeden z tych dni.

Zniszczenia na pokładzie ORP Bałtyk

            
Rano znów jechaliśmy na Oksywie. Podobnie jak wczoraj, podzielono nas na dwie grupy robocze. „Sprzątacze" nadal pracowali na terenie koszar. Moja grupa udała się do portu. [...] powiedzieli nam, że teraz udamy się do pracy na „polski pancernik''. [...] Okręt-hulk ORP Bałtyk stał zakotwiczony w basenie otwartym na awanport. [...]

Widok na przejęty przez Niemców ORP Bałtyk stojący w porcie oksywskim

            W pierwszych dniach wojny "Bałtyk" został zbombardowany. W śródokręcie trafiła jedna, lekka bomba, która spowodowała pożar. Przez kilka dni stał nad hulkiem słup dymu, widoczny z terenu Płyty Oksywskiej. Sądziliśmy, że ten dziwaczny, pofrancuski grat, szpecący port wojenny, wypalił się całkowicie. Okazało się, że lekka bomba przebiła dwa pokłady i eksplodując wewnątrz, zapaliła wilgotne szmaty, papierzyska, różne rupiecie i trochę wykładzin drewnianych. Ogień nie rozprzestrzenił się. Tlił się tylko i wytwarzał dużo dymu, który walił przez wyrwane pokłady, jak z fabrycznego komina. Jak lokalny był to pożar, świadczy fakt, iż znajdująca się w pobliżu biblioteka okrętowa, pełna książek, nie została spalona. Nie wiem, czy nasza straż portowa ogień stłumiła, czy dopiero Niemcy po zajęciu Oksywia.

Zniszczenia na pokładzie ORP Bałtyk

            Otrzymaliśmy zadanie usunąć bibliotekę okrętową. Przez otwarty, burtowy luk, na podstawioną wcześniej bańkę, wyrzucaliśmy książki o tematyce beletrystycznej i naukowej. Dokumentacja okrętów, mechanizmów, uzbrojenia, podręczniki nawigacji, plany, szkice i wykresy - wszystko szło na makulaturę. Marnował się bogaty dorobek kilkunastu lat, na którym szkoliło się wiele roczników marynarzy. Nie usunęliśmy wszystkiego. [...] Przeglądaliśmy pomieszczenia, magazyny i wszystkie schowki. Znaleźliśmy trochę starej bielizny, części mundurów, trochę zawilżonych papierosów, a także najcenniejszą zdobycz: całą skrzynię doskonałego, tranowego mydła w kawałkach [...]

ORP Bałtyk w porcie oksywskim. Na pierwszym planie grupa oficerów niemieckich

            Z górnego pokładu nadbudówki obserwowaliśmy zatokę i dobrze widoczną na horyzoncie kosę Helu. Tam był jeszcze skrawek wolnej Polski. Na Zatoce i na Helu panowała cisza. Nad cyplem Helu unosił się dym. Coś się tam dopalało. Po redzie Gdyni krążyły powoli dwa trałowce. W basenie widać było dziób i rufę przełamanego bombą ORP Mazur i maszty zatopionych „drobnoustrojów". Przy warsztatach marynarki niemieccy rusznikarze przestrzeliwali w stronę Zatoki zdobyte na Oksywiu karabiny maszynowe. [...]

ORP Bałtyk w porcie oksywskim

Grupa oficerów niemieckich w porcie oksywskim. W tle ORP Bałtyk

Wszystkie prezentowane zdjęcia pochodzą z mojej kolekcji.