"Maryś" Kazimierza Nowaka

Łódź "Afrykańska Królowa". Zdjęcie ze strony filmweb.pl

Pamiętacie "Afrykańską królową"? Afryka, czasy I wojny światowej. Rok 1914. Na terenie niemieckich kolonii w Afryce Środkowej rozpoczynają się działania wojenne. Charlie Allnut mechanik z kopalni złota, kawaler, łowca przygód i właściciel rozsypującej się łodzi "Afrykańska królowa" decyduje się po śmierci miejscowego misjonarza, który zginął w wyniku ataku oddziałów niemieckich na afrykańską wioskę, przewieźć jego siostrę Rose, w bezpieczne miejsce. Sytuacja się komplikuje, gdy Rose postanawia ruszyć w dół niezbadanej i pełnej śmiertelnych niebezpieczeństw rzeki, by zatopić niemiecki okręt trzymający w szachu alianckie wojska inwazyjne. Film kręcony był m.in. w Ugandzie, czyli niedaleko miejsc, gdzie rozgrywały się prawdziwe wydarzenia I wojny światowej. 

Poniższe zdjęcie z niedzielnego dodatku ilustrowanego "Kuriera Warszawskiego" (nr 288 z 20 października 1935 r.), którego liczne egzemplarze znajdowały się w domu dziadków, zawsze kojarzyło mi się z tym filmem.

"Maryś"? Zapewne większość z Was pokręci głową. A przecież była nie mniej słynna. Płynął na niej Kazimierz Nowak. Właśnie mija 120 lat od daty jego urodzenia i 80 lat od daty jego śmierci. Spytacie kto to? 

Kazimierz Nowak urodził się 11 stycznia 1897 r. w Stryju. Zmarł młodo, w wieku czterdziestu lat, 13 października 1937 r. w Poznaniu. Podróżnik, korespondent i fotograf, pionier polskiego reportażu. W latach 1931-1936 przebył samotnie kontynent afrykański z północy na południe, a następnie z powrotem, pokonując około 40 tys. km rowerem, pieszo, konno, na wielbłądzie, czółnem oraz pociągiem.

Kazimierz Nowak. Zdjęcie ze strony pl.wikipedia.org

Jego droga na południe przebiegała przez: start listopad 1931 r. Trypolis, Bengazi, Tobruk (Libia) - Kair (Egipt) - Chartum, Malakal (Sudan anglo-egipski) - Kongo Belgijskie - Elisabethville (Rodezja Północna) - Rodezja Południowa - Pretoria, Przylądek Igielny (Związek Południowej Afryki) meta maj 1934 r.

Droga na północ: start maj 1934 r. Przylądek Igielny, Kapsztad (Zwiazek Południowej Afryki), Windhuk (Afryka Południowo-Zachodnia) - Angola - Leopoldville, Brazzaville (Kongo Belgijskie) - Fort Lamy (Francuska Afryka Równikowa) - Francuska Afryka Zachodnia - Algier (Algeria) meta listopad 1936 r.

Z podróży publikował reportaże w prasie polskiej ("Światowid", "Na Szerokim Świecie", "Naokoło świata", "Ilustracja Polska", "Przewodnik Katolicki"), a także francuskiej, włoskiej i brytyjskiej. Wydano jego listy w "Rowerem i pieszo przez Czarny Ląd" i "Kochana Maryś. Listy z Afryki". Do dnia dzisiejszego zachowało się ponad 1200 jego listów do żony.

Jeszcze raz zdjęcie "Maryś" ale już w dużo lepszej jakości, bo nie z gazety. Ma też trochę inny podpis.

Podróż łódką "Maryś" po wodach Kasai, Kongo Belgijskie 1935 r. 
Fotografia ze zbiorów Fundacji im. Kazimierza Nowaka 
pobrana ze strony facet.interia.pl

W zbiorach NAC znalazłem jeszcze dwie fotografie "Maryś":

Port-Francqui (dzisiaj Ilebo) nad rzeką Kasai, Kongo Belgijskie 1935 r.

Rzeka Kasai, Kongo Belgijskie 1935 r.

Na koniec mała dygresja dotycząca obsady filmu "Afrykańska królowa" (1951):

110 lat temu urodziła się Katharine Hepburn (1907 r.)
105 lat temu urodził się Peter Bull (1912 r.)
105 lat temu urodził się Peter Swanwick (1912 r.)
60 lat temu zmarł Humphrey Bogart (1957 r.)
25 lat temu zmarł Robert Morley (1992 r.)
20 lat temu zmarł Walter Gotell (1997 r.)